{jcomments off}مشاوره تحصیلی: یکی از عوامل موفقیت تحصیلی، برنامه ریزی صحیح و منطقی است[1]و نوشتن برنامه مستلزم آگاهی از روش برنامه ریزی اما برخی از دانش آموزان با وجود آگاهی از این موضوع، نمی توانند برای خودشان یک برنامۀ درست و حسابی بنویسند؛ حال پرسش این است: علاوه بر آگاهی از روش برنامه ریزی، برای نوشتن یک برنامۀ خوب به چه نکات دیگری باید توجه کرد؟ برای پاسخ به این پرسش چند نکته یاد آوری می شود:
1- تشخیص اولویت ها: گاهی اوقات دانش آموز می خواهد در یک وقت محدود تکالیف زیادی را انجام دهد؛ برای مثال در یک روز یا یک هفته می خواهد تکالیفی انجام دهد که با ساعت و توانی که دارد انجام همۀ آن ها امکان پذیر نیست؛
در چنین شرایطی به ناچار باید تکالیف را اولویت بندی کرد یعنی آن ها که مهمتر است زودتر انجام شود؛ اما اینکه اولویت ها کدام است و انجام کدام تکالیف مهمتر است اهمیت زیادی دارد: کدام پایه؟ کدام درس ها؟ کدام مباحث؟ کدام تکالیف؟ در اولویت است؟
برای مثال یک دانش آموز دوازدهمی باید اولویت های خود را در این موارد مشخص نماید: درس معلم یا آزمون های آزمایشی؛ درس های دوازدهم یا پایه های دهم و یازدهم؛ درس های تخصصی یا عمومی؛ خواندنِ بار اول یا تست و تکرار؛ مباحث پر سوال و پیش نیازها یا مباحث کم سوال و مستقل و برخی موارد دیگر که باید بین دو یا چند موضوع اولویت بندی کرد.
در هر نوع برنامه ریزی مهم این است که انجام کارهای اساسی تر و مهم تر در اولویت باشد بنابراین تشخیص اولویت ها یکی از فوت و فن های مهم برنامه ریزی است؛ البته دانش آموزانی که وقت کافی دارند و می توانند به همۀ تکالیف خود برسند بحث اولویت بندی برایشان کم رنگ تر می شود.
2- تعادل در برنامه ریزی: نکتۀ مهم دیگر این است که هر چند اولویت ها باید رعایت شود اما یک دانش آموز موفق به طور معمول باید به همۀ درس های خود توجه کند بنابراین رعایت تعادل در برنامه ریزی یکی دیگر از فوت و فن های برنامه ریزی است؛ برای مثال تعادل یعنی برای یک دانش آموز رشتۀ تجربی، زیست (با ضریب 12 در زیرگروه1) مهم است اما عربی (با ضریب2) هم جای خود دارد و باید به آن توجه نمود؛ به عبارت دیگر در برنامۀ مطالعاتی باید ساعتی هم به این درس اختصاص داد.
3- نیاز به تمرین: مهارت در تنظیم برنامه مثل هر کار دیگری نیاز به تمرین دارد؛ بنابراین به صرف اینکه دانش آموز مراحل تنظیم برنامه را بداند نمی توان انتظار داشت که بار اول برنامۀ درست و بی تقصی بنویسد بلکه باید با نوشتن برنامه، برنامه نوشتن را تمرین کند؛ بدیهی است که با هر بار نوشتنِ برنامه، تجارب ارزنده ای کسب می شود که در مراحل بعد به کمک شما می آید و به مرور نوشتن برنامه برایتان آسان می شود.
سخن آخر اینکه هر دانش آموز برای نوشتن برنامه دو راه بیشتر ندارد: راه اول اینکه برنامه ریزی را یاد بگیرد و خودش برنامه را بنویسد که این راه از «هر جهت» با صرفه تر است و راه دوم اینکه به مشاور تحصیلی یا حتی به افراد غیر حرفه ای مراجع نماید! که در این صورت علاوه بر پرداخت هزینه بخشی از وقت خود را هم باید صرف این کار کند.
دانش آموزان توانمند و برخوردار از هوش هیجانی (EQ) اغلب می توانند این کار را انجام دهند؛ نمونه های زیادی از دانش آموزان موفق وجود دارد که نه تنها خودشان برنامه نوشته اند بلکه یک روش برنامه ریزی را معرفی کرده اند! پیروز و سربلند باشید.
رزاق خواجه زاده – مشاور تحصیلی
آذر 1398
[1] - برای آگاهی از روش برنامه ریزی کنکوری و تک پایه می توانید به سامانه آزمون سراسری فارس قسمت آموزش برنامه ریزی کنکور و تک پایه مراجعه نمایید.
همچنین دانش آموزان دوزادهمی و کنکوری نظام جدید (انسانی، تجربی، ریاضی) می توانند در سامانه برنامه ریزی آنلاین باور به صورت آنلاین برنامه ریزی کنند.