{jcomments off}مشاوره تحصیلی: سواد رسانه ای (Media Literacy) "مجموعه‌ای از مهارت‌های قابل یادگیری است که به توانایی دسترسی، تجزیه و تحلیل و ایجاد انواع پیام‌های رسانه‌ای اشاره دارد."
حجم پیام هایی که در فضای مجازی منتشر می شود و اهداف پیدا و پنهان تهیه کنندگان آن ها، ضرورت سواد رسانه ای را به خوبی آشکار می کند؛سواد رسانه ای در کنار تفکر انتقادی به ما کمک می کند تا نه تنها به راحتی در دام اخبار و مطالب غیر واقعی نیفتیم بلکه آگاهانه بتوانیم محتوای درست از نادرست را تشخیص دهیم.
عده ای پیام های غیرواقعی را تولید می کنند - لزوما هم به عمد نیست بلکه گاهی از روی جهل است - اما منتشر کنندگان آن ممکن است از درستی یا نادرستی پیام اطلاع نداشته باشند و آن را باور کنند و برای دیگران ارسال کنند.
در فضای مجازی انواع محتوا و پیام های نوشتاری، شنیداری و دیداری را به راحتی می توان دست کاری کرد و یا بر اساس میل خود تولید کرد:
پیام های نوشتاری:
ساده ترین کاری که در فضای مجازی می توان انجام داد، تولید یا تغییرنوشتار(متن) است. تغییر می تواند در اصل نوشتار یا در نام نویسنده و سایر موارد انجام شود و تولید هم که به سادگی قابل انجام است و هر فردی می تواند هر پیامی را تولید کند؛ بنابراین هر متنی قابل اعتماد نیست!
پیام های شنیداری:
هر چند تغییر در محتوای شنیداری (صدا) مقداری سخت تر است اما این کار نیز چندان بعید نیست.
ضبط صدا با عنوان فلان دکتر یا فلان بازیگر و ... از جمله اقداماتی است که بارها انجام شده است! و یک صدا به تنهایی نمی تواند ملاکی برای تایید یا تکذیب موضوعی از طرف کسی باشد.
پیام های دیداری:
عکس یا عکس نوشته: تغییر و یا تولید عکس با یک نوشته بر روی آن رایج ترین و آسان ترین کاری است که با نرم افزاری مانند فتوشاپ یا سایر نرافزارها انجام می شود؛ جمله ای بر روی یک عکس نوشته می شود و آن جمله را به فلان نویسنده مشهور یا فلان شخصیت نسبت می دهند؛ بنابراین عکس نوشته ها به تنهایی منبع مطمئنی نیستند و باید با احتیاط با آن ها برخورد شود.
ویدئو: در ویدئو نیز امکان تغییر و یا زمینه سازی برای برداشت های نادرست وجود دارد و چندان هم عجیب نیست! با استفاده از نرم افزارهای ویرایشگر فیلم می توان یک فیلم را قطعه قطعه کرد و یا چند قطعه از چند فیلم را در کنار هم قرار داد و یک محتوای جدید تولید کرد؛ ممکن است زیرنویس فیلم نادرست باشد؛ به هر حال ترفندهایی وجود دارد که می توان با استفاده از آن یک فیلم جعلی ساخت و منتشر کرد. بنابراین حتی یک فیلم هم به تنهایی نمی تواند منبع قایل اطمینانی باشد!
با این وصف و با وجود چنین امکاناتی که در فضای مجازی برای تغییر و تولید انواع محتواهای نوشتاری، شنیداری و دیداری وجود دارد جز با سواد رسانه ای و تفکر انتقادی نمی توان محتواهای درست و نادرست را از هم تشخیص داد.
توجه داشته باشید:
وقتی شما چند بار محتواهای جعلی را در فضای مجازی منتشر کردید اعتماد مخاطبان خود را از دست خواهید داد و به سختی محتواهای ارسالی شما را درست می پندارند!
سواد رسانه ای و تفکر انتقادی دست تولید کنندگان پیام های جعلی را رو می کند و زمینه را برای تولید پیام های مفید و مستند فراهم می کند. مراقب سلامتی خودتان باشید.
?رزاق خواجه زاده - ۲۵ اسفند ۱۳۹۸